Διαπιστώνω καθημερινά ότι τα πιο κοντινά μας πρόσωπα, αυτά της άμεσης οικογένειάς μας, έχουν τα εντονότερα προβλήματα εξουσίας. Όλα ξεκινούν από την παιδική μας ηλικία όπου μας «δείχνουν» πως να συμπεριφερόμαστε, τι είναι σωστό, τι κακό, τι επικίνδυνο κ.τ.λ.. Δεν λέω, τα παιδιά έχουν ανάγκη καθοδήγησης και προπαντός στοργής και κατανόησης στα αρχικά αυτά βήματα. Το πράγμα όλο αρχίζει να χαλάει όταν το αθώο εκείνο πλασματάκι ξεκινά να εκφέρει άποψη για θέματα πέρα από το τι θα φάει και τι ώρα θα κοιμηθεί. Το προβλήματα ξεκινούν λίγο πριν την εφηβεία.Οι γονείς, μερικές φορές και τα μεγαλύτερα αδέρφια αρχίζουν να θίγονται όταν παύει να θεωρείται ότι οι απόψεις και οι αποφάσεις τους είναι νόμος και δει δίκαιος και σοφός νόμος. Τι συμβαίνει; Θα μιλήσω για τις περιπτώσεις για τις οποίες έχω προσωπική εμπειρία.
Οι γονείς μου ήθελαν και θέλουν να ελέγχουν το κάθε τι που κάνουν τα παιδιά τους. Επειδή αυτό συμβαίνει σε πολλούς γενικότερα θα εξηγήσω τι πιστεύω ότι οδηγεί σε αυτήν την τρέλα και τον παραλογισμό που φτάνουν οι γονείς όταν χάνουν την εξουσία πάνω στα παιδιά τους. Βασικά δεν είναι λογική εξήγηση ούτε επιστημονική αναφορά κάτι σαν έκθεση ιδεών είναι.
Η αλυσίδα των γεγονότων ξεκινά με το σχολείο όπου γίνεται η πρώτη απόσχιση παιδιού – σπιτιού. Στη συνέχεια μεγαλώνοντας τα παιδιά αποκτούν όλο και περισσότερες γνώσεις. Αρχικά οι γονείς καμαρώνουν για την συνεχής μόρφωση των παιδιών τους όταν όμως οι γνώσεις, τα ερεθίσματα και οι εμπειρίες αρχίζουν να αντικρούονται με όσα θέλουν και πιστεύουν εκείνοι εμφανίζονται τα πρώτα προβλήματα εξουσίας. Οι πρώτες διενέξεις και αμφισβητήσεις είναι αυτές που διανοίγουν το χάσμα ανάμεσα στα μέλη της οικογένειας. Τώρα αχνά διακρίνονται ποιοι έχουν πρόβλημα και δεν επωφελούνται από όσα μπορούν να προσφέρουν στην οικογένεια τα παιδιά. Το θέμα αρχίζει να βγαίνει εκτός ελέγχου στο λύκειο όταν ο έφηβος ξεκινά τις διεκδικήσεις, τις αντιδράσεις και όλα όσα κάνουν οι έφηβοι. Ναι το παραδέχομαι είναι μία δύσκολη περίοδος για όλους και πρέπει να χειριστεί με προσοχή και υπομονή γιατί μία λάθος κίνηση ή αντίδραση μπορεί να διαλύσει την σχέση γονιών – παιδιών. Δεν είμαι υπερβολική είναι όλα θέμα εμπιστοσύνης.
Αρχίζουν να κρούουν οι καμπάνες της ανεξαρτησίας των παιδιών τους που για τους ίδιους σημαίνει ότι πάει χάθηκε ο έλεγχος. Αυτό λοιπόν συνεχίζει για αρκετό καιρό. Μερικοί ξεπερνούν το πρώτο σοκ καταλαβαίνουν ότι έτσι είναι η ζωή και προσπαθούν να χαρούν και την δική τους ανεξαρτησία γιατί αν το Μετά το λύκειο τα πράγματα ή βελτιώνονται ή χειροτερεύουν. Βασικά υπάρχουν σημεία τομές στην ζωή του ανθρώπου όπου όλα αλλάζουν, η εφηβεία, το λύκειο, το πανεπιστήμιο, ο γάμος κ.ο.κ.. Έτσι μετά το λύκειο όταν ετοιμάζεται ο νέος να πάει για σπουδές ή να αρχίσει να δουλεύει εκεί οι γονείς τα χάνουν. Το λογικό θα ήταν να σκεφτούν ότι αφού τα παιδιά τους φύγουν από το σπίτι αποκτούν πάλι τη ζωή τους, δεν περιστρέφονται πια όλα γύρω από τα παιδιά. Δυστυχώς λίγοι το βλέπουν έτσι. Αυτό που συμβαίνει είναι ξεσπάσματα, καβγάδες σε ανύποπτες στιγμές όλα που πηγάζουν από την κρίση στην άσκηση της εξουσίας τους.
Ενδιάμεσα στα μεγάλα γεγονότα και συμβαίνουν και μικρά πράγματα που εντείνουν το πρόβλημα, ο γιος κάνει μία σοβαρή σχέση – απειλείται ο ρόλος της μάνας, η κόρη κάνει μία σχέση – προσβάλλεται το κύρος της οικογένειας, ακόμη και οι συνήθειες ενοχλούν πολλές φορές όταν θυμίζουν «λάθη» που έκαναν οι γονείς νέοι ή απλά δεν εγκρίνονται. Η λίστα αυτή μπορεί να συνεχιστεί για πολύ.
Μετά το Πανεπιστήμιο με την πρώτη κανονική δουλειά φτάνουμε στο σημείο μηδέν, χάνεται ο μοναδικός ίσως τρόπος διατήρησης της εξουσίας, η οικονομική εξάρτηση. Πλέον το παιδί ζει μόνο, συντηρεί τον εαυτό και στις περισσότερες περιπτώσεις δεν χρειάζεται τίποτα υλικό από την οικογένειά του. Μάλιστα την περίοδο αυτή ξεκινά δειλά δειλά να εξετάζει το αν θα δημιουργήσει, με ποιες συνθήκες, πότε, με ποιον δική του οικογένεια. Εκεί το χάος. Η φράση θα κάνω δική μου οικογένεια είναι μαχαίρι στην καρδιά, είναι το τελειωτικό χτύπημα. Εννοείται ότι θέλουν εγγόνια κ.τ.λ. αλλά με ποια θυσία;
Που θέλω να καταλήξω; Αν όλα αυτά τα έκαναν σιωπηλά οι γονείς αφήνοντας τα παιδιά τους που δεν είναι πια παιδιά να ζήσουν τη ζωή τους χωρίς απειλές, γκρίνιες, πανικούς και κρίσεις εξουσίας όλοι θα ήμασταν τελικά πιο ευτυχισμένοι γιατί κακά τα ψέματα ό,τι και να κάνουν τον έλεγχο τον έχασαν. Το λυπηρό είναι ότι ξεκινούν μετά οι απεγνωσμένες, από μέρους των γονιών, προσπάθειες να πάρουν πάλι τον έλεγχο στα χέρια τους με τραγικά μέσα που συνήθως στοχεύουν στην δημιουργία ενοχών. Πόσο τραγικό είναι να λέει η μάνα στο παιδί, που είναι πλέον πάνω από 25 έχει τελειώσει το πανεπιστήμιο χρόνια, δουλεύει και δεν ζητάει καμία βοήθεια παρά μόνο μία καλή σχέση, «εγώ είμαι υπόλογη των πράξεών σου για αυτό μην κάνεις σχέση, μην βγαίνεις με φίλους». Μα είναι δυνατόν; Γιατί πρέπει να εξουσιάζουν τη ζωή των παιδιών τους; Μήπως για να έχει αξία η δική τους ζωή; Γιατί; Πριν κάνουν παιδιά δεν είχε αξία και νόημα η ζωή; Ξέχασαν το πριν; Τι συμβαίνει; Πως υπάρχουν άνθρωποι που γίνονται φίλοι με τα παιδιά τους και μπορούν να μιλήσουν για όλα και να ζητήσουν ακόμη και την βοήθειά τους χωρίς να νιώθουν ότι υποτιμούν τον εαυτό τους;
Αυτό που συνέχεια λέω και ελπίζω είναι να θυμόμαστε τα λάθη και τους παραλογισμούς των γονιών μας και να μην χάσουμε τον έλεγχο του εαυτού μας και την ταυτότητά μας όταν κάνουμε παιδιά. Πρέπει να υπάρχει αγάπη όχι εξάρτηση, σεβασμός όχι φόβος, κατανόηση και εμπιστοσύνη όχι καχυποψία και παράνοιες.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ 